Hoger onderwijs

Voor september 2019 werden alle graduaatsopleidingen in Vlaanderen HBO5-opleidingen genoemd. HBO5 staat voluit voor Hoger Beroepsonderwijs 5. Deze ‘5’ verwijst naar het niveau in de Vlaamse kwalificatiestructuur. Deze opleidingen behoren tot het hoger onderwijs en situeren zich tussen het secundair onderwijs (niveau 4) en de professionele of academische bachelor (niveau 6).

Vanaf 1 september 2019 spreekt men niet langer van HBO5-opleidingen, maar wel van graduaatsopleidingen. Deze opleidingen worden volledig door de hogeschool georganiseerd. Als je ingeschreven bent voor een graduaat ben je een volwaardige hogeschoolstudent en kan je toegang krijgen tot studietoelagen en studentenvoorzieningen. Een graduaat duurt normaal gezien twee jaar. Een groot deel van de opleiding bestaat uit werkplekleren.

De naam HBO5 wordt nu enkel nog gebruikt voor de opleiding Verpleegkunde die drie jaar duurt. HBO5-Verpleegkunde studeer je voltijds in het secundair onderwijs in samenwerking met een hogeschool.

Je vindt een overzicht van al de graduaatsopleidingen via de website Onderwijskiezer.

Opgelet: in Nederland wordt de term Hoger Beroepsonderwijs gebruikt voor opleidingen die in Vlaanderen overeenkomen met de professionele bachelors (niveau 6).

Ja dat kan. Je kan een test doen en van dat resultaat een kwalificatiebewijs of een bewijs van competenties krijgen. Hiermee kan je vrijstellingen in een opleiding krijgen of gebruiken op de arbeidsmarkt.

Er zijn twee soorten ervaring:

- EVK (eerder verworven kwalificatie)

- EVC (eerder verworven competentie)

EVK (eerder verworven kwalificatie)

Een eerder verworven kwalificatie gaat over wat je eerder hebt gestudeerd.

Kwalificaties door vroegere studies kunnen zijn:

- Diploma’s

- Creditbewijzen

- Getuigschriften

- Binnen- of buitenlandse studiebewijzen

- Attesten van opleidingen waarvoor je een examen hebt afgelegd

EVK is elk binnenlands of buitenlands studiebewijs dat aangeeft dat je een formeel leertraject, al dan niet binnen onderwijs, met succes gevolgd hebt.

Soms zie je ook de term 'elders verworven kwalificatie'.

EVC (eerder verworven competentie)

EVC staat voor het erkennen van verworven competenties. EVC maakt het mogelijk om competenties te laten herkennen en waarderen, waar ze ook verworven zijn (vrije tijd, werk …). Door succesvol een proef af te leggen kan je aantonen dat je over de nodige competenties beschikt. Dit kan bij een erkende EVC-aanbieder. Zo krijg je een kwalificatiebewijs en kan je je droom waarmaken of je doel bereiken: veranderen van job, je persoonlijk ontplooien, vrijstellingen aanvragen voor een opleiding, …

Raadpleeg de EVC-aanbieders om een EVC-traject op te starten.

Bij een hoger onderwijsinstelling neem je best een kijkje op de eigen website naar hun gebruikte EVK- en EVC-procedure. Let op! Deze procedure duurt vaak erg lang. De deadline voor een opstart in september ligt vaak in het voorjaar.

Nee, je krijgt niet sowieso kindergeld. Dit is afhankelijk van jouw persoonlijke situatie (ingeschreven als werkzoekende, leeftijd, …) en hoeveel uren/studiepunten je bent ingeschreven.

Stap 1: Waar woon je?

Het Groeipakket is het Vlaamse kinderbijslagfonds, Famiris is het publieke Brusselse kinderbijslagfonds. Er zijn andere regels en bedragen afhankelijk van de plaats waar jij woont.

Stap 2: Kindergeld aanvragen

Jij kunt bij hen langsgaan om kindergeld aan te vragen. Zij bekijken jouw situatie en kunnen jou daarin verder helpen.

Meer informatie vind je op: www.groeipakket.be en www.famiris.brussels/nl

De school beslist zelf of je een bepaalde opleiding kan volgen en eventuele voorwaarden. Informeer dus eerst bij de school wat de toelatingsvoorwaarden zijn. Vraagt de school een erkend diploma? Een erkenning van je diploma kan je aanvragen bij NARIC Vlaanderen.

Ja. Verschillende scholen hebben opties om een opleiding te volgen in avond- of afstandsonderwijs.

Je vindt het aanbod van de scholen in Brussel hier:

Odisee Hogeschool: https://www.odisee.be/werken-en-studeren 

Erasmushogeschool: https://www.erasmushogeschool.be/nl/werken-en-studeren

VUB: https://www.vub.be/werken-studeren/#opleidingsaanbod

KU Leuven: https://www.kuleuven.be/toekomstigestudenten/werken-en-studeren/flexibe…

Nog vragen? Maak een afspraak bij Leerwinkel Brussel!

Bekijk hier ons filmpje met meer uitleg over de opties in het hoger onderwijs. (weblink: https://www.youtube.com/watch?v=0zXsvOM1aJE)

Heb je een diploma van het secundair onderwijs? Dan kan je kiezen uit deze drie opties in het hoger onderwijs.

Graduaat (het vroegere HBO5):

• niveau tussen het secundair onderwijs en de bachelors
• in een hogeschool
• duurt 1,5 tot 2 jaar
• arbeidsmarkgericht: voorbereiding om te  gaan werken
• veel plaats voor werkplekleren
• aanvultraject mogelijk om een professionele bachelor te behalen
• flexibel traject mogelijk: avond-, weekend- of afstandsonderwijs 

De graduaatsopleiding Basisverpleegkunde (de vroegere HBO5 Verpleegkunde) duurt drie jaar. Deze opleiding studeer je aan een secundaire school die samenwerkt met een hogeschool. 

Professionele bachelor:

• tussen het graduaat en de master  
• duurt 3 jaar (behalve verpleegkunde 4 jaar)  
• arbeidsmarkgericht: voorbereiding om te gaan werken

Opties om verder te studeren: bachelor-na-bachelor, postgraduaat, schakeljaar om naar een master aan de universiteit te gaan

Academische bachelor:

• tussen het graduaat en de master
• aan de universiteit
• duurt 3 jaar
• voorbereiding op een master
• voorbereidingsprogramma mogelijk om een andere master te volgen

Het volledige Nederlandstalige aanbod in Brussel én Vlaanderen vind je op www.onderwijskiezer.be, een website gemaakt door het CLB (Centrum voor Leerlingenbegeleiding).

Tijdens een professionele bacheloropleiding doe je de kennis en vaardigheden op om een bepaald beroep (zoals verpleger, leraar of sociaal werker) uit te oefenen. Enkele kenmerken:

• Duur: 3 jaar (behalve verpleegkunde: 4 jaar)
• Waar: hogeschool
• Voorbereiding op de arbeidsmarkt
• Via schakelprogramma masteropleiding mogelijk

Tijdens een academische bacheloropleiding doe je de kennis en vaardigheden op om aan een masteropleiding te beginnen. Een masteropleiding duurt minimum 1 jaar maar kan ook meerdere jaren duren. Je start dus aan een academische opleiding met de intentie om minstens 4 jaar te studeren. Enkele kenmerken:

• Duur: 3 jaar + daarna de master
• Waar: universiteit
• Voorbereiding op een masteropleiding

Op onderwijskiezer vind je een schema met verschillen tussen een professionele en academische bacheloropleiding.

Elk vak in het hoger onderwijs (hogeschool en universiteit) wordt uitgedrukt in studiepunten (ook wel ECTS of credits genaamd*). Hoe meer studiepunten een vak heeft, hoe meer tijd je hiermee zal bezig zijn.

1 studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uur studietijd. Studietijd omvat de lessen (colleges), practica, voorbereidingen en ook zelfstudie. 

Hierbij enkele voorbeelden:

- Voorbeeld 1: het vak 'Recht' uit een bacheloropleiding is 6 studiepunten.

In studietijd is dit 150 uur (6 studiepunten x 25 uur). Je hebt bijvoorbeeld 50 uur aan lessen en praktijkoefeningen (gemiddeld 2 à 4 uur per week).

Dit betekent dat je voor het vak 'Recht' nog 100 uur (150 - 50 uur les) zelf moet studeren.

- Voorbeeld 2: het vak 'Kwantitatieve methoden' uit een bacheloropleiding is 4 studiepunten.

In studietijd is dit 100 uur (4 studiepunten x 25 uur). Je hebt bijvoorbeeld 45 uur aan lessen en praktijkoefeningen (gemiddeld 2 à 4 uur per week).

Dit betekent dat je voor het vak 'Kwantitatieve methoden' nog 55 uur (100 - 45 uur) zelf moet studeren.

In een voltijds programma leg je 60 studiepunten per jaar af.

• Een graduaatsopleiding telt doorgaans 120 studiepunten, dus dat betekent dat je na 2 jaar je diploma kan behalen.
• Een professionele bachelor is 180 studiepunten, en duurt 3 jaar (behalve Verpleegkunde; dat duurt 4 jaar (240 studiepunten))
• Een academische bachelor is 180 studiepunten en een masteropleiding maximaal 120 studiepunten. Met deze opleiding ben je 4 à 5 jaar bezig.

* De Engelse benaming voor studiepunt is credit, of voluit European Credit Transfer and Accumulation System (ECTS).  Dit studiepuntensysteem is in heel Europa hetzelfde en maakt het gemakkelijk om op uitwisseling te gaan.

Op de ECTS-fiche van een bepaalde opleiding kan je exact zien hoe de studiepunten verdeeld zijn over de vakken. Per vak bestaat een aparte ECTS-fiche. Hierin vind je het aantal studiepunten, maar ook de inhoud van het vak.

Het inschrijvingsgeld voor het academiejaar 2024 - 2025 bedraagt ongeveer:

•Beursstudent ± € 131,50 (beurstarief)

•Bijna-beursstudent ± € 588 (tussentarief)

•Niet-beursstudent ± € 1116

Om meer vermindering van het inschrijvingsgeld te krijgen, baseert de school zich op de berekening van de toelage door het Ministerie.

Het inschrijvingsgeld bij hogescholen en universiteiten bestaat uit 2 delen:
- een vaste kost
- een variabel gedeelte, dat is afhankelijk van het aantal studiepunten waarvoor je inschrijft. Een standaardtraject is 60 studiepunten per academiejaar.

Voor niet-beursstudenten is het inschrijvingsgeld voor het academiejaar 2024-2025 (graduaatsopleidingen, professionele bachelors, academische bachelors en masters):

- Vast gedeelte: € 288

- Variabel gedeelte: € 13,80 per studiepunt

Voorbeeld 1: Ik start een standaardtraject aan de hogeschool/universiteit. Ik betaal een vaste kost + een variabele kost voor 60 studiepunten. Dus: € 288 + € 828  (= 60 x € 13,80). Het inschrijvingsgeld is € 1116.

Voorbeeld 2: Ik wil minder vakken volgen. Ik schrijf me in voor 40 studiepunten. Dus: € 288 + € 552 (= 40 x € 13,80). Het inschrijvingsgeld is € 840.

Let op: Soms moet je ook bijkomend cursusgeld betalen. Dat is voor kopieën, cursussen of boeken.

Lees meer info onder de vraag ‘Wat zijn studietoelagen?’.

Nog vragen? Kijk dan zeker ook eens op de website centen voor studenten of neem contact op met de dienst studiefinanciering van de hogeschool of universiteit waar je gaat studeren.

Meestal heb je een diploma secundair onderwijs nodig. Dat is de basisvoorwaarde om te studeren in het hoger onderwijs (voor graduaten en bacheloropleidingen).

Als je geen diploma secundair onderwijs hebt, beslist de hogeschool of universiteit of je kan starten in het hoger onderwijs. Een hogeschool of universiteit legt afwijkende toelatingsvoorwaarden vast in het onderwijsreglement. Soms moet je een toelatingsassessment doen, dat kan bijvoorbeeld een test begrijpend lezen zijn of een gesprek waarin je je studiekeuze motiveert. Voor meer informatie neem je contact op met de hogeschool of universiteit waar je wil studeren.

Voor meer algemene informatie kan je terecht op de website van Onderwijs Vlaanderen.

Voor meer informatie over het toelatingsonderzoek voor graduaatsopleidingen kan je terecht op de website toelatingsonderzoek.be.

De hogeschool of universiteit bepaalt zelf welk minimum taalniveau er verwacht wordt. Vaak is dit voor graduaatsopleidingen 2.4 (ERK-niveau B1) en voor bacheloropleidingen 3.2 (ERK-niveau B2). Dit  kan verschillen, afhankelijk van instelling of studierichting.

Leerkrediet = een 'rugzakje' met studiepunten.

Wanneer je start in het Vlaamse hoger onderwijs, krijg je een leerkrediet van 140 studiepunten. Je kan je dit voorstellen als een 'rugzak' met studiepunten waarmee je, je studietraject begint.

Studiepunten = een maatstaf voor hoe zwaar een vak is.

Elk studiepunt staat voor 25 à 30 uren studeren, zoals naar de les gaan, studeren, taken maken en papers schrijven. Hoe zwaarder een vak is, hoe meer studiepunten het telt. 

Een volledig academiejaar bestaat uit 60 studiepunten. Start je in het eerste jaar, dan gebruik je meteen 60 studiepunten. Studiepunten kan je terugverdienen door te slagen. De eerste 60 studiepunten krijg je dubbel terug als je slaagt. Heb je niet genoeg studiepunten over, dan kan de universiteit je inschrijving weigeren of meer studiegeld vragen.

Het is met andere woorden een puntensysteem om je studiesucces op te volgen. Meer informatie kan je vinden op de website van Onderwijs Vlaanderen.

Let op: voor een graduaat heb je geen leerkrediet nodig! Dat is een uitzondering.

Een goede studiekeuze is belangrijk. Natuurlijk zijn motivatie, je leercapaciteit en ondersteuning ook belangrijke factoren. Wil je hulp bij je studiekeuze? Wil je van studierichting veranderen? Kom naar Leerwinkel Brussel! Samen met jou zoeken we een goed alternatief.

Een studietoelage is een bedrag dat je krijgt van de Vlaamse overheid voor je studies in het hoger onderwijs.

Met de studietoelage helpt de Vlaamse overheid je financieel met je studies. Op basis van vier criteria bepaalt de overheid of je een studietoelage krijgt. Deze criteria zijn nationaliteit, gezinssituatie, inkomen en pedagogische voorwaarden.

Het bedrag van de studietoelage hangt af van de verblijfplaats van de student, het gezinsinkomen, het gezin, het studietraject en het studietoelagekrediet.

De bedragen voor studietoelagen voor schooljaar 2023-2024 liggen tussen 296,27 euro (minimumtoelage) en 4.584,95 (volledige toelage voor kotstudenten). Een aanvraag indienen kan vanaf juni voorafgaand aan het academiejaar. De dienst studiefinanciering van jouw hogeschool/universiteit kan je hierbij helpen.

Je kan een aanvraag indienen en meer informatie nalezen op: www.studietoelagen.be.